Goede Week

Tekst en foto’s Hans Peeters

We zitten midden in de Goede Week en eenieder beleeft die op zijn of haar eigen wijze. Gelovig of niet, voor Gruttoland was het in veel opzichten in elk geval een goede week.

Bokje – nieuwe soort voor Gruttoland
Op zaterdag, 12 april jl (oké nog net geen Goede Week) begeleidde Teade de Boer een excursie in Gruttoland voor IVN afdeling Leeuwarden. Vanuit fotohut de Hoants zag hij op een meter afstand van de hut een bokje tussen het groen zitten. Geen alledaagse verschijning. Sterker nog, het was de eerste keer dat een bokje werd waargenomen in Gruttoland. Een nieuwe soort dus en hiermee nummer 143 van waargenomen soorten. Gefeliciteerd Teade!

Deze foto van het waargenomen bokje is een still uit een filmpje met de telefoon (opname Teade de Boer)

Doverik
Het bokje is familie van de watersnip, waar hij op het eerste oog erg veel op lijkt. Hij is alleen een stuk kleiner en zit qua formaat tussen een huismus en een spreeuw in. Bokjes hebben een geweldig goed camouflagekleed en daarnaast hebben ze de nijging om minutenlang roerloos te blijven zitten. Bekend zijn de verhalen van vogelaars die bijna boven op een bokje stonden, toen de vogel pas wegvloog. Daaraan heeft hij de bijnaam ‘doverik’ te danken. Alsof hij doof is en daarom zolang blijft zitten als er onraad is. Het bokje is een vrij schaarse doortrekker en wintergast in Nederland. Ze broeden op de hoogvenen in Noord-Europa.

Bokje / foto Marc Guyt-Agami-Beeldbank Vogelbescherming

Liefdeskus
Afgelopen maandag was ik zo gelukkig om zelf weer eens een dag in een van de fotohutten van Gruttoland te gast te zijn. De ochtend kenmerkte zich als strijdtoneel van de kluten. Zo’n 20 kluten verbleven op de grote plas voor de hutten. De meeste hadden al paartjes gevormd en verschillende keren nodigde het vrouwtje haar partner uit tot paring. Zij staat dan tot haar buik in het water en strekt haar kop ook net boven het water uit. Manlief loopt wat quasi nonchalant om haar heen, totdat hij water over haar heen spat en haar vervolgens bestijgt. Na de paring kruisen ze al weglopend elkaars snavel. Een liefdeskus ten afscheid.

De liefdeskus van een paartje kluten

Knokkende kluten
Nog niet alle kluten waren gepaard en een enkele vrijgezel keek de kat uit de boom. De vrijgezellen gedroegen zich behoorlijk agressief. Eentje was goed te herkennen, omdat hij onder andere een rode kleurring droeg. Kluut R-C/NW-N dook steeds op een paartje kluten en ging aan de knok met de man. Het vrouwtje probeerde zich onder water onzichtbaar te maken, maar dat lukte niet helemaal. Maar ook andere ongehuwde mannen vlogen met getrokken degen op andere paartjes af. Het was een tumult en gespetter van jewelste. Soms buitelde een kluwen van drie of vier kluten tegelijkertijd door het water. Een wonder dat er geen poten gebroken worden tijdens deze hardhandige vechtpartijen.

Knokkende kluten

Klutenhistorie
Behalve kluut R-C/NW-N vlogen er meerdere kluten met kleurringen rond. Eerder had Teade De boer al een aantal ringen afgelezen. Enkele kluten kenden inmiddels een interessante historie. Kluut R-C/NW-N werd op 20 juni 2023 als kuiken geringd. In de zomer van 2024 werd hij meerdere keren op verschillende plaatsen in Fryslân waargenomen, waaronder ook in Gruttoland. In december 2024 werd hij plotseling gezien in het wetland St. Osyth Stone te Essex (GB). Ook in februari van dit jaar was de vogel daar nog aanwezig. Op 21 maart werd de vogel voor het eerst weer in Fryslân gezien. Er kwamen meer interessante gegevens aan het licht. Zo bleek kluut W-CX/G in september 2020 in Spanje gespot te zijn en op 12 april 2025 verbleef hij weer in Gruttoland. Kluut W-JK/G bleek in september 2018 en in februari 2023 in Engeland te vertoeven en verblijft momenteel weer in Gruttoland. Kortom onze kluten blijken vol geheimen te zitten.

Klutenhistorie van kluut R-C/NW-N en W-CX/G (bron Teade de Boer)

Maandagmiddag
Behalve het klutenspektakel was het maandag rustig met vogels op de plas. Boer Murk had al voorspeld dat de meeste grutto’s inmiddels de weilanden op hadden gezocht. In de middag kwam de plas echter tot leven en trok als een magneet de vogels aan. Uit alle windstreken kwamen grutto’s en kemphanen aanvliegen. Samen met kieviten, tureluurs en scholeksters begonnen ze te poetsen en te badderen. Zeker een groep van 100 kemphanen streek neer voor hut de Hoants (toepasselijker kan het niet) en viel daar minstens een uur in slaap. Kleine plevieren kwamen langs en een wolk oeverzwaluwen zocht de oeverzwaluwwand op. Het werd een aangename middag, waarbij een aantal soorten zich van erg dichtbij liet zien. Een Duitser die afgelopen week Gruttoland bezocht, verwoordde het als volgt: “Dit is het mooiste plekje op aarde.” En daar heeft hij volkomen gelijk in.